مقدمه
برای اطمینان از کارایی و کیفیت عینک‌های آفتابی، لازم است که این محصولات مطابق با استانداردهای مشخصی تولید شوند. عینک‌های آفتابی به عنوان یکی از ابزارهای ضروری برای محافظت از چشم در برابر آسیب‌های نور خورشید، نقش کلیدی در سلامت بینایی دارند. در مورد استانداردها باید توجه کرد که آنها توسط نهادهای بین‌المللی و ملی مانند استرالیا، اروپا، آمریکا و ایران تدوین شده‌اند و شامل معیارهای مهمی در زمینه عبور نور مرئی، محافظت از اشعه ماوراء بنفش (UV)، و مقاومت در برابر تابش خورشید می‌باشند. در این مقاله، به بررسی تخصصی استانداردهای مختلف و ویژگی‌های حفاظتی عینک‌های آفتابی پرداخته می‌شود.
استانداردهای بین‌المللی عینک‌های آفتابی
یکی از اولین کشورهایی که استاندارد برای عینک‌های آفتابی تدوین کرد، استرالیا بود. در سال ۱۹۷۱، استرالیا با انتشار استاندارد AS/NZS 1067، الزامات خاصی برای عینک‌های آفتابی تعیین کرد. این استاندارد در ابتدا به منظور کنترل عبور نور خورشید و محافظت از چشم‌ها در برابر اشعه‌های مضر UV بود. با گذر زمان، استانداردهای دیگری در کشورهای مختلف از جمله اروپا و آمریکا تدوین شدند.
مقایسه استانداردهای بین‌المللی عینک آفتابی
در کنار این استانداردها، در ایران نیز استاندارد ملی عینک آفتابی با شماره ۱۲۲۲۶ تدوین شد که بر اساس استانداردهای بین‌المللی تنظیم شده است. این استانداردها نه تنها عبور نور مرئی را کنترل می‌کنند، بلکه به طور دقیق درصد محافظت از اشعه‌های UV و مقاومت فیزیکی عینک‌ها را نیز پوشش می‌دهند.
محافظت عینک‌های آفتابی در برابر اشعه‌های UV
یکی از مهم‌ترین نقش‌های عینک آفتابی، محافظت از چشم در برابر اشعه‌های ماورای بنفش یا UV است. این اشعه‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند: UV-A، UV-B و UV-C. هر یک از این اشعه‌ها به دلیل طول موج کوتاه و انرژی زیاد، می‌توانند باعث آسیب به بافت‌های مختلف چشم از جمله قرنیه، عدسی و شبکیه شوند.
انواع اشعه‌های UV و تاثیر آنها بر چشم
استفاده از عینک‌های آفتابی با فیلترهای UV به شدت توصیه می‌شود، چرا که این اشعه‌ها حتی در روزهای ابری نیز به چشم می‌رسند و می‌توانند آسیب‌های جدی ایجاد کنند. طبق استانداردهای جهانی، عینک‌های آفتابی باید توانایی جذب حداقل ۹۹ تا ۱۰۰ درصد از اشعه‌های UV را داشته باشند.
طبقه‌بندی عینک‌های آفتابی بر اساس عبور نور
یکی از معیارهای اصلی در استانداردهای عینک‌های آفتابی، میزان عبور نور مرئی است. این فاکتور به ما کمک می‌کند تا بفهمیم کدام عینک برای چه شرایط آب و هوایی مناسب است. عینک‌های آفتابی در پنج دسته مختلف از نظر میزان عبور نور مرئی قرار می‌گیرند که هر کدام برای شرایط خاصی طراحی شده‌اند.
جدول طبقه‌بندی عینک‌های آفتابی بر اساس عبور نور مرئی
استفاده از عینک‌های کتگوری ۴ در رانندگی توصیه نمی‌شود، چرا که درصد عبور نور مرئی آن بسیار کم است و می‌تواند دید راننده را مختل کند.
پلاریزه‌کردن عینک‌های آفتابی: یک راهکار نوین برای کاهش خیرگی
یکی از قابلیت‌های پیشرفته‌ای که در برخی از عینک‌های آفتابی وجود دارد، استفاده از فیلترهای پلاریزه است. این فیلترها به حذف بازتاب‌های خیره‌کننده از سطوح افقی مانند آب، جاده و شیشه کمک می‌کنند و باعث افزایش وضوح دید می‌شوند.
چگونه عینک‌های پلاریزه کار می‌کنند؟
نور خورشید وقتی که به سطحی برخورد می‌کند، در جهت‌های مختلف بازتاب می‌شود. بازتاب افقی که باعث ایجاد خیرگی می‌شود، به طور معمول مشکل‌ساز است. فیلترهای پلاریزه به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تنها به نورهای عمودی اجازه عبور می‌دهند و نورهای افقی که باعث خیرگی می‌شوند، حذف می‌شوند. این قابلیت به ویژه در رانندگی، قایقرانی و ماهی‌گیری اهمیت دارد.
کیفیت اپتیکی و یکنواختی فیلترهای عینک‌های آفتابی
یکی دیگر از معیارهای مهم در استانداردهای عینک‌های آفتابی، یکنواختی عبور نور از فیلترهای چپ و راست است. اختلاف در عبور نور از دو عدسی عینک می‌تواند باعث ایجاد مشکل در وضوح دید و تمرکز چشم‌ها شود. بر اساس استاندارد ISO 12312، این اختلاف نباید بیش از ۱۵ درصد باشد. همچنین، یکنواختی عبور نور در هر عدسی نیز باید حفظ شود و اختلاف بین نقاط مختلف یک عدسی نباید بیش از ۱۰ درصد باشد.
با ثبت‌نام در دوره آموزش عینک سازی سازمان جهاد دانشگاهی صنعتی شریف می توانید اطلاعات کامل را در مورد عینک آفتابی کسب کنید.
مقاومت به تابش خورشید
استانداردهای بین‌المللی مانند ISO و ANSI همچنین میزان مقاومت عینک‌های آفتابی در برابر تابش طولانی مدت خورشید را نیز مورد آزمایش قرار می‌دهند. بر اساس این استانداردها، عینک‌های آفتابی باید توانایی تحمل تابش مداوم به مدت ۵۰ ساعت زیر لامپ‌های زنون با توان بالا را داشته باشند و پس از این آزمون، تغییرات در میزان عبور نور نباید از ۸ درصد تجاوز کند.
تست‌های مقاومت فیزیکی و کیفیت ساخت عینک‌های آفتابی
علاوه بر ویژگی‌های اپتیکی، مقاومت فیزیکی عینک‌های آفتابی نیز بسیار حائز اهمیت است. این عینک‌ها باید بتوانند ضربات فیزیکی مانند افتادن از ارتفاع یا برخورد با اجسام سخت را تحمل کنند. استانداردهای بین‌المللی برای این منظور آزمون‌های خاصی را تعریف کرده‌اند.
آزمون‌های مقاومت فیزیکی
- مقاومت به ضربه: یک گلوله فلزی با قطر ۱۰ میلی‌متر و وزن ۱۰ گرم از ارتفاع ۱.۲۷ متر روی عدسی عینک رها می‌شود. عینک نباید ترک بردارد یا بشکند.
- مقاومت به خراش: عدسی‌های عینک باید توانایی مقاومت در برابر خراش‌های ناشی از استفاده روزمره را داشته باشند.
- مقاومت به اشتعال: عینک‌های آفتابی باید در برابر جرقه‌ها و تماس با مواد داغ مقاومت داشته باشند.
نتیجه‌گیری
عینک‌های آفتابی چیزی فراتر از یک ابزار مد هستند؛ آنها باید استانداردهای سختگیرانه‌ای را برای حفاظت از چشم در برابر اشعه‌های مضر خورشید و خیرگی نور برآورده کنند. از ویژگی‌های اپتیکی گرفته تا مقاومت فیزیکی و تابش‌پذیری، هر یک از این معیارها نشان می‌دهد که انتخاب یک عینک آفتابی با کیفیت بالا تا چه اندازه می‌تواند برای سلامت چشمان شما حیاتی باشد. بنابراین، همواره توصیه می‌شود هنگام خرید عینک آفتابی، به استانداردهای بین‌المللی و نشانه‌گذاری‌های روی محصول توجه ویژه‌ای داشته باشید.
